Vulina za sveca! Aksios!

Tijekom tridesetih godina prošlog stoljeća Srpska pravoslavna Crkva postala je duhovni promotor glavnog srpskog fašističkog pokreta. Dimitrije Ljotić i njegov „Zbor“ održavao je prisne odnose s utjecajnim vladikom Nikolajem Velimirovićem. Štoviše, Velimirovićeva klerikalna organizacija „Bogomoljci“ pristupila je „Zboru“, a neki su od Velimirovićevih sljedbenika postali i dužnosnici „Zbora.“

Srpska pravoslavna Crkva bila je ne samo protukatolička i protuzapadna nego i antisemitska. Glavni ideolog ove militantne nacističke struje Srpske pravoslavne Crkve za vrijeme Drugoga svjetskoga rata bio je vladika Nikolaj Velimirović. Ovo je dio jednoga njegova govora (koji se može pronaći u knjizi Velimirović „Govori srpskom narodu“, str. 161 – 162):

„U toku vekova oni koji su raspeli Mesiju Gospoda Isusa Sina Božjega su od Evrope stvorili glavno bojište protiv Boga a za đavola. To je danas glavno bojište židovsko i oca židovskog đavola protiv Oca nebeskog i protiv Sina Njegovog Jedinorodnog, od Deve vaploćenog i protiv svetinje Duha Svetoga. Sve moderna gesla evropska sastavili su Židovi, koji su Hrista raspeli: i demokratiju, i štrajkove, i socijalizam, i ateizam, i toleranciju svih vera, i pacifizam i sveopštu revoluciju i kapitalizam i komunizam. Sve su to izumi Židova, odnosno oca njihova đavola. I to je sve u nameri da Hrista ponize, da Hrista ponište, i da na presto Hristov stave svoga jevrejskog mesiju, ne znajući ni dan danas da je to sam Satana, koji je otac njihov i koji ih je zauzdao svojom uzdom i bičeva ih svojim bićem. O tome treba da mislite braćo Srbi, i u vezi s tim da ispravljate put svoj pre svojih misli, želja i dela…“

Eto, i Srbi ga poslušaše te pobiše zajedno s Nijemcima sve Židove u Srbiji. Kao što je poznato, bili su toliko efikasni u ovom genocidu da su uspjeli postati prva europska zemlja bez Židova.

Već dulje vrijeme traju rasprave o liku i djelu blaženog kardinala Alojzija Stepinca. Najveći prigovor tijekom postupka proglašenja kardinala Stepinca svetim dolaze upravo iz Srpske pravoslavne Crkve. O tome koliko je tisuća Srba i Židova spasio kardinal Alojzije Stepinac postoje mnogobrojna svjedočanstva, i ta je rasprava zapravo bespredmetna. Radi se o humanistu čiji je životni put ispunjen činjenjem dobra, ali i osobnom žrtvom te pristankom na patnju i konačnu mučeničku smrt.

Zbog stalnih žalbi iz krugova srpske nacionalne manjine, ali i Srpske pravoslavne Crkve na proglašenje Stepinca svetim, došlo je vrijeme da postavimo pitanje koji su to kriteriji proglašenja svetim u Srpskoj pravoslavnoj Crkvi. 

Nikolaj Velimirović, čiji smo govor prenijeli u ovom tekstu, proglašen je svetim 2003. godine i od tada ga Srpska pravoslavna Crkva slavi kao svetog Nikolaja Žičkog. Velimirović je tijekom života dogurao i do episkopa Srpske pravoslavne Crkve, a povijest ga poznaje i kao osnivača ideologije svetosavskog nacionalizma. Nedvojbeno, Velimirovićevi nadahnuti govori dali su četnicima i velikosrbima duhovne snage za počinjenje nezamislivih zločina nad Židovima, Bošnjacima i Hrvatima. Na duši ovoga sveca stotine su tisuća ubijenih ljudi. Zar su to visoki kriteriji Srpske pravoslavne Crkve za svetost?